Hiszpania krajem UE, w którym co kwartał zwalnia się najwięcej pracowników

(Foto: Cottonbro Studio)

Według danych Eurostatu Hiszpania jest rynkiem pracy, na którym tworzy się najwięcej miejsc pracy w Unii Europejskiej, jednak to właśnie nowi pracownicy są najbardziej narażeni na utratę pracy. Ta sprzeczność ma swoje wyjaśnienie – pisze portal gospodarczy elEconomista.es.

3% pracujących osób co kwartał kończy jako - bezrobotni

Fundacja Badań nad Gospodarką Stosowaną (Fundación de Estudios de Economía Aplicada, FEDEA) ostrzega, że wskaźnik ten nie poprawił się pomimo reformy prawa pracy.

Według danych opublikowanych przez Europejski Urząd Statystyczny (Eurostat) Hiszpania jest rynkiem pracy, na którym powstaje najwięcej miejsc pracy w Unii Europejskiej. Problem polega na tym, że to właśnie nowi pracownicy są nadal najbardziej narażeni na utratę zatrudnienia, co wyjaśnia wyraźną pozycję lidera w kwestii bezrobocia wśród dwudziestu siedmiu państw UE. 

Przeczytaj także: Ludność Hiszpanii przekroczyła 49 mln – imigracja rośnie, ale urodzenia spadają

Kluczem do tej sprzeczności są przejścia od zatrudnienia do bezrobocia. Co kwartał pracę traci 2,9% zatrudnionych, co stanowi najwyższy odsetek w UE, gdzie średnia wynosi 1,3%. Ta luka wciąż nie została zniwelowana, mimo że minęły już trzy lata od wejścia w życie reformy prawa pracy.

Często nie zwraca się na to uwagi ze względu na dobre dane dotyczące wzrostu gospodarczego w Hiszpanii, w Europie, która wykazuje oznaki stagnacji. Według najnowszych porównywalnych danych Eurostatu, w trzecim kwartale roku pracę znalazło około 761 000 bezrobotnych, co jest najwyższą liczbą w Unii Europejskiej. Stanowi to 27,1% ogółu bezrobotnych, choć nie jest to najwyższy wskaźnik w UE – plasuje się na szóstym miejscu po Danii, Holandii, Estonii, Austrii i Irlandii. Wynika to z faktu, że populacja bezrobotnych w tych krajach, na podstawie której liczona jest stopa bezrobocia, jest znacznie niższa niż w Hiszpanii.

Jeśli wskaźnik ten utrzymuje się na najwyższym poziomie, to głównie dlatego, że w tym samym okresie kolejne 605 000 osób pracujących straciło zatrudnienie, co stanowi 2,9% liczby pracujących w poprzednim kwartale. Hiszpania jest tu liderem pod względem gospodarczym Starego Kontynentu, zarówno pod względem wartości bezwzględnych, jak i procentowych. W każdym razie dane wyraźnie wskazują na pozytywny bilans, co powinno rozwiać obawy. Jednak jego ewolucja rodzi wiele pytań.

Efekt braku aktywności

Analiza utraty miejsc pracy nie byłaby kompletna bez uwzględnienia osób pracujących, które są natychmiast zmuszane do bezczynności. Wiele osób, które tracą pracę w danym kwartale, nie zaczyna od razu szukać nowej, więc nie są uwzględniane w statystykach bezrobocia za kolejny kwartał, lecz pozostają „poza aktywną populacją”. W Hiszpanii, według danych Eurostatu, stanowią one 3%, co oznacza, że łączna wartość sięga 5,9%. To mniej niż w Finlandii (7,8%) i Luksemburgu (6,2%).

Przeczytaj także: Działalność gospodarcza w Hiszpanii i na Balearach: Jak zabezpieczyć siebie i firmę odpowiednim ubezpieczeniem?

Na pierwszy rzut oka wskaźnik ten stawia Hiszpanię w lepszej sytuacji, ale istnieją niuanse, które należy uwzględnić. Po pierwsze, dane Eurostatu nie są podzielone według wieku, dlatego nie da się dokładnie określić, ile spośród tych osób nieaktywnych zawodowo jest na emeryturze. W każdym razie wskaźnik pozostaje niepokojący: spośród pracujących Hiszpanów objętych badaniem w drugim kwartale roku jedynie 94,1% nadal pracowało trzy miesiące później, podczas gdy średnia europejska wynosi 96,3%.

Stagnacja zmienności

W 2024 r. średnio co kwartał pracę traci 600 000 zatrudnionych, podczas gdy 750 000 bezrobotnych znajduje nowe zatrudnienie. Trzeba jednak pamiętać, że wiele osób przerywa ten cykl na etapie bezczynności. Innymi słowy, „znikają” z radaru pracowników.

Zaletą danych INE (Narodowego Instytutu Statystycznego) w porównaniu ze statystykami europejskimi jest to, że są one gromadzone według wieku, co pozwala na wykluczenie osób powyżej 65. roku życia. Dzięki temu można lepiej zrozumieć wpływ przejścia na emeryturę na rynek pracy.

W ubiegłym roku średnio co kwartał nieaktywnych zawodowo stawało się 530 000 pracowników, co łącznie z nowymi bezrobotnymi dawało liczbę 1,1 mln. W odwrotnym kierunku przeszło 540 000 osób, co łącznie z bezrobotnymi, którzy znaleźli zatrudnienie, wynosiło 1,3 mln. Widać więc, że główna różnica między tymi wartościami wynika z poziomu bezrobocia.

Przeczytaj także: Jakie zmiany wejdą w życie w Hiszpanii od 1 stycznia 2025 roku?

Różnica pozostaje wyraźnie dodatnia, ale jeśli przeanalizujemy dane historyczne, zobaczymy, że liczby dotyczące rozpoczynania i kończenia zatrudnienia utrzymują się na poziomach podobnych do tych z lat następujących po Wielkiej Recesji. Potwierdza to, że pomimo zmian w prawie pracy, rotacja pracowników nie zmniejszyła się znacząco.

Przyczyny dużej zmienności zatrudnienia w Hiszpanii

Do 2022 r. uważano, że problem ten wynika głównie z wysokiego udziału umów tymczasowych. Jednak dane zebrane po reformie rynku pracy ujawniły zaskakującą odporność rotacji pracowników. Mimo wzrostu udziału stałych umów o pracę do 40% wszystkich nowych miejsc pracy, nie wpłynęło to na poprawę stabilności zatrudnienia.

Przeczytaj także: W trzecim kwartale 2024 r. hiszpańska gospodarka wzrosła o 0,8%

Wynika to częściowo z liczby pracowników tymczasowych (uznawanych przez INE za bezrobotnych, jeśli szukają nowej pracy, lub za nieaktywnych, jeśli tego nie robią). Do tego dochodzi wzrost liczby rezygnacji, zwolnień oraz redukcji etatów z powodu nieukończenia okresu próbnego. Oznacza to, że miejsca pracy nie są tak „stałe”, jak sugeruje ich nazwa. Stagnacja w zmianie wskaźników zatrudnienia, wykryta w badaniu Fedea i banku BBVA Research, rodzi wątpliwości, czy nowe przepisy pozwolą na dalszy postęp w zakresie jakości zatrudnienia.